Gmina Szydłów odznacza się wartościowymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Niemal cały obszar znajduje się w granicach Chmielnicko-Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Ch-SzOChK). Około 16% powierzchni gminy stanowią lasy, w większości naturalne a w nich bogactwo ciekawych roślin, zwierząt i grzybów. Na Czarnej w pobliżu Kotuszowa swe siedziby mają bobry. W tych samych okolicach bociany urządzają sejmiki przed odlotem na południe. Warte obejrzenia są jaskinie w Szydłowie oraz pomniki przyrody w postaci drzew i odsłonięć geologicznych.

Pomniki przyrody

Cis pospolity (Taxus baccata) w Grabkach Dużych

Na terenie resztek parku podworskiego za pałacem, ok. 300 m na S od szosy Chmielnik-Szydłów.
Pierśnica - 30 cm, obwód pnia na wysokości 1,3 m - 94 cm, wys. - 8 m. Wiek 300 - 400 lat.

• Odsłonięcie geologiczne w Szydłowie
• Odsłonięcie geologiczne w Kotuszowie
• Dąb szypułkowy (Quercus robur) w Kotuszowie

Chmielnicko-Szydłowski Obszar Chronionego Krajobrazu

Chmielnicko-Szydłowski Obszar Chronionego Krajobrazu (Ch-SzOChK) położony jest w środkowej części województwa świętokrzyskiego, łączy się od zachodu z Włoszczowsko-Jędrzejowskim OChK, w okolicach Szydłowa z Jeleniowsko-Staszowskim OChK, zaś na południowym-wschodzie z Solecko-Pacanowskim OChK. Zajmuje powierzchnię 56 999 ha. Należący do niego teren leży w gminach Gnojno i Szydłów a częściowo także w gminach: Morawica, Pierzchnica, Kije, Chmielnik, Raków, Łagów, Busko-Zdrój, Stopnica i Tuczępy.

Jest to obszar o charakterze rolniczo-leśnym. W jego szacie roślinnej dominują lasy występujące zwarcie na większym terenie w rejonie między Włoszczowicami a Piotrkowicami, na zachód od Chmielnika i na południe od Drugni. Pod względem siedliskowym przeważają tu bory sosnowe i bory mieszane, sporadycznie występują fragmenty borów trzcinnikowych, olsów i łęgów. W okolicach Drugni na rędzinach jurajskich wykształcił się bogaty subkontynentalny bór mieszany, przechodzący miejscami w grąd wysoki i świetlistą dąbrowę. W rezerwacie Radomice na siedliskach grądu wysokiego występuje ponad 1200 cisów. Ważnym elementem szaty roślinnej są zbiorowiska nieleśne: głównie torfowiska z udziałem takich rzadkich roślin jak: przygiełka biała, sesleria błotna, turzyca Davalla, storczyki: kruszczyk błotny, storczyk szerokolistny. Na wychodniach skał węglanowych porastają murawy kserotermiczne znacznie jednak uboższe niż nad dolną Nidą.

Liczne stawy i zbiornik Chańcza tworzą biotopy dla wielu gatunków ptaków wodno-bagiennych.

Tradycje osadnicze na terenie Ch-SzOChK sięgają czasów neolitycznych. Wśród zabytków ważną rolę o znaczeniu krajowym przedstawia gotycki układ urbanistyczny Szydłowa zamknięty murami warownymi oraz romańsko-barokowy kościół w Kijach. Zachowały się pozostałości budownictwa rezydencjonalnego oraz założenia dworsko-parkowe w Maleszowej, Śladkowie Małym, Piotrkowicach, Gnojnie i w Grabkach (unikatowy dawny harem).

Obszar pełni ważne ekologiczne funkcje łącznikowe pomiędzy Zespołem Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich i Zespołem Parków Krajobrazowych Ponidzia. Jego pierszoplanową funkcją jest ochrona wód powierzchniowych głównie rzeki Czarnej Staszowskiej wraz ze zbiornikiem wodnym Chańcza.

Tekst pochodzi z opracowania "Stan środowiska w województwie świętokrzyskim w 2001 r." pod kierunkiem M. Janiszewskiej